Selen to pierwiastek z grupy niemetali, klasyfikowany z żywieniowego punktu widzenia jako mikroelement. Jego odkrycie datowane jest na rok 1817. Przez długi czas uznawany był za toksyczny, co poniekąd jest uzasadnione niekorzystnymi efektami które wywołuje przy nadmiernej jego podaży. Na przestrzeni czasu dostrzeżono jednak jego pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu, który przejawia za pośrednictwem selenoenzymów w skład których wchodzi. Pośród najważniejszych selenoprotein wymienia się peroksydazy glutationowe, dejonidazy jodotyroninowe i reduktazy tioredoksynowe. Dlatego też zazwyczaj selen kojarzony jest z funkcjonowaniem bariery antyoksydacyjnej ustroju oraz pracą hormonów tarczycy. Istotność selenu dla funkcjonowania hormonów tarczycy potwierdza dodatkowo fakt, iż największym skupiskiem selenu w organizmie jest gruczoł w których one powstają, czyli tarczyca. Choć zapotrzebowanie ustroju człowieka na omawiany składnik mineralny wydaje się stosunkowo niewielkie, warto pamiętać, że drastycznie rośnie wraz ze zwiększającym się stresem oksydacyjnym w organizmie. Stąd tak często o selenie wspomina się w kontekście osób palących tytoń.
Najważniejsze funkcje selenu
- Wywiera działanie przeciwutleniające za pośrednictwem peroksydazy glutationowej oraz wpływu na wykorzystanie endogennego przeciwutleniacza ustroju – glutationu
- Jako część dejonidaz angażuje się w wyprowadzanie jodu z różnych struktur, co wywiera wpływ chociażby na tworzenie i funkcjonowanie hormonów tarczycy
- Angażuje się w powstawanie, życie i obumieranie komórek na wielu etapach, do których należą chociażby powielanie materiału genetycznego, czy proces apoptozy
- Umożliwia działanie układu immunologiczne m.in. na etapach: powstawania wybranych komórek odpornościowych oraz efektywności zachodzenia procesu fagocytozy
- Optymalizuje wielkość stanów zapalnych poprzez regulację proporcji pomiędzy makrofagami
- Przyczynia się do utrzymania dobrostanu psychicznego najprawdopodobniej wskutek zapobiegania oksydacyjnej degradacji neuronów
- Jest niezbędny w procesie powstawania i dojrzewania plemników
Selen jako wsparcie dla utrzymania dobrej kondycji włosów
Selen jest jednym z najważniejszych pierwiastków mających wpływ na kondycję włosów. Przy jego niedoborach obserwuje się spowolnienie wzrostu włosów, ich wzmożone wypadanie oraz zauważalne przerzedzenie się fryzury. Co istotne równie niekorzystna może być zbyt obfita podaż danego pierwiastka, prowadząca do rozwoju łamliwości włosów i ich nadmiernego wypadania.
Na rolę jaką selen odgrywa w procesach wzrostu i zachowania włosa zwraca uwagę chociażby fakt występowania w skórze około kilkunastu rodzajów selenoprotein. Zubożenie poziomu selenu, a tym samym zmniejszenie skuteczności działania wspomnianych enzymów, prowadzi do rozwoju hiperplastycznego naskórka i zaburzeń w morfogenezie mieszków włosowych. Utrzymywanie właściwego poziomu selenu jest istotne przede wszystkim ze względu na jego rolę w ograniczaniu stresu oksydacyjnego. Utrzymywanie kontroli nad procesami utleniania jest szczególnie ważne dla zachowania integralności błony mitochondrialnej, od której zależy przetrwanie i praca mitochondriów wytwarzających energię dla procesów życiowych komórek. Ewentualna nierównowaga poziomu selenu i powodowany tym brak kontroli nad procesami utleniania, może w konsekwencji prowadzić do upośledzenia cyklu włosów i łysienia. Stąd właśnie dla zachowania piękna włosów tak niezwykle ważne jest utrzymywanie optymalnego poziomu selenu w ustroju.
