Niacyna, inaczej witamina PP lub B3, to zbiór pochodnych pirydyny wykazujących podobną funkcję biologiczną. Za przedstawicieli danej grupy uznaje się kwas nikotynowy i amid kwasu nikotynowego. Są one związkami rozpuszczalnymi w wodzie, stosunkowo trwałymi termicznie, mało podatnymi na zmiany odczynów i utlenianie. Swoją rolę w ustroju pełnią jako prekursory nikotynoamidodinukleotydu (NAD+) i jej ufosforyzowanej formy (NADP+), związków jako koenzymy biorą udział w licznych odwracalnych reakcjach redoks. Historia poznania niacyny jest długa, gdyż obejmuje dziesięciolecia i pełna zwrotów akcji. Z początku nie doceniano jej istotnego wpływu na organizm, a jej wagę uznano dopiero wskutek efektów poszukiwań remedium na rozprzestrzeniającą się w Europie pelagrę. To właśnie w okresie międzywojennym w 1937 roku wyizolowaną daną substancję, zidentyfikowano i uznano za czynnik przeciwpelagryczny, od czego tak na marginesie zawdzięcza ona jedną ze swoich nazw – witamina PP (przeciw pelagrze). Schorzenie w kontekście którego ustalono jej niezbędność dla organizmu ludzkiego, prowadziło do zmian skórnych, zaburzeń trawienia oraz nerwowych w tym psychicznych. Stąd po dziś dzień dana witamina kojarzy się przede wszystkim z wpływem na stan skóry oraz układów pokarmowego i nerwowego. Organizm ludzki jest zdolny do własnej, jednak znikomej ilościowo produkcji niacyny. Co ważne dla zapewnienia jej wystarczającej ilości w ustroju niezbędna jest nie tylko właściwa dieta, ale także sposób w jaki przyrządzane są potrawy.
Najważniejsze funkcje niacyny
- Jako prekursor dla NAD+ i NADP+ bierze udział w licznych przemianach metabolicznych białek, węglowodanów i tłuszczy
- Wspomaga procesy tworzenia energii, zwłaszcza na poziomie kompleksu I mitochondrialnego łańcucha oddechowego
- Wpływa na pracę układu krwionośnego poprzez wspieranie procesów odpowiedzialnych za rozluźnianie mięśni zlokalizowanych w naczyniach
- Normuje profil lipidowy wskutek spowalniania tempa produkcji trójglicerydów oraz zwiększanie syntezy lipoprotein o dużej gęstości, przy jednoczesnym redukowaniu tempa powstawania lipoprotein o małej i bardzo małej gęstości
- Przejawia działanie przeciwzapalne poprzez spowalnianie endogennej syntezy substancji prozapalnych, zwłaszcza: cytokin, chemokin i molekuł adhezyjnych
- Usprawnia procesy regeneracji ważnego wewnątrzustrojowego przeciwutleniacza – glutationu
- Sprzyja wydzielaniu śluzu ochronnego dla struktur ściany żołądka
Niacyna jako wsparcie dla utrzymania dobrej kondycji włosów
Duża część osób nie łączy istotnie działania niacyny z poprawą jakości włosów. Poniekąd wynika to z faktu, iż nie ma zbyt wielu głośnych badań o jej dobroczynnych właściwościach w tym zakresie. Nie zmienia to jednak faktu, że bez jej odpowiedniej podaży niemożliwe byłyby przemiany licznych związków oraz wytwarzanie energii niezbędnej do wzrostu włosów.
Znaczeni więcej uwagi poświęca się za to niacynie jako środkowi ważnemu do utrzymania dobrej jakości skóry, która jest ważna jako podłoże dla włosa i stanowi dla niego swego rodzaju tło. Niacyna dbając o odpowiedni poziom NAD+ w fibroblastach zapewnia komórkom skóry wymagane zdolności regeneracyjne. Z kolei zmniejszając ilość glikozoaminoglikanów przeciwdziała powstawaniu przebarwień i uszkodzeń, nadając jej gładki, młodzieńczy wygląd. Wpływając na proces melanogenezy dodatkowo rozjaśnia skórę. Wywiera również istotne działanie niwelujące stany zapalne, co czyni poprzez z hamowanie uwalniania histaminy, blokowanie aktywności receptorów histaminowych, a także zmniejszanie wydzielania mediatorów stanu zapalnego. Co ciekawe niacyna wywiera korzystny wpływ przede wszystkim na jakość skóry skłonnej do przetłuszczania.
