Wszystko o łuszczycy – przyczyny
Czym jest łuszczyca?
Jest to jedna z najczęściej występujących chorób skóry, która charakteryzuje się grudkami czerwonawej barwy pokrytymi srebrzystymi łuskami na obszarach dotkniętych chorobą. Termin „Psoriasis” pochodzi z języka greckiego i oznacza „stan swędzenia” (z greckiego psora, czyli „świąd” i -sis czyli „działanie”). Można też spotkać tłumaczenie, w którym „psora” to łuska. Pełna nazwa tej choroby jest często określana mianem łuszczyca pospolita. Ta przewlekła i nieuleczalna do tej pory choroba, jest zaburzeniem układu odpornościowego. Zmiany najczęściej występują w okolicach łokci, kolan i owłosionej skóry głowy. Niestety mogą też zajmować wszystkie okolice ciała. Znana jest też lokalizacja zmian w obrębie paznokci rąk i stóp. Jak dotąd nie znaleziono skutecznego lekarstwa przeciwko objawom łuszczycy. Choroba ta wymaga skutecznego leczenia i zapobiegawczej profilaktyki prowadzonej przez całe życie.
Łuszczyca – jakie są objawy łuszczycy?
Etiopatogeneza łuszczycy nie jest w pełni znana. Pod rozwagę należy wziąć czynniki genetyczne, zwiększoną proliferację keratynocytów, udział cytokin prozapalnych czy udział aktywowanych limfocytów T. Nawroty choroby mogą być spowodowane różnymi czynnikami jak infekcje, stres, urazy mechaniczne, czynniki hormonalne, stany zapalne skóry czy czynniki środowiskowe – w szczególności alkohol, leki. Z całą pewnością łuszczyca nie jest chorobą zakaźną i nie da się nią zarazić drugiej osoby. Występowanie jej często u członków tej samej rodziny, wskazuje na charakter zaburzenia genetycznego a nie zakaźnego. Łuszczyca powstaje, jako rezultat zaburzenia układu immunologicznego, który uznaje zdrowe komórki skóry za patogeny i stymuluje organizm do nadprodukcji nowych komórek skórnych. Te nowe komórki skóry szybko się kumulują, ponieważ powstają w znacznie szybszym tempie niż w przypadku zdrowej skóry, co z kolei prowadzi do zmian łuszczycowych w postaci łusek i czerwonawych płytek.
Dla łuszczycy charakterystyczne są trzy objawy:
- objaw świecy stearynowej – po zdrapaniu łuszczycowej łuski pojawia się błyszcząca powierzchnia, która przypomina świecę stearynową;
- objaw Auspitza – jest to objaw związany z punkcikowym krwawieniem po zadrapaniu wykwitu skórnego;
- objaw Koebnera – w miejscu urazu skóry rozpoczyna się rozwój zmian łuszczycowych;
Dodatkowo charakterystyczny dla łuszczycy paznokci jest:
- objaw kropli oliwy – punkcikowe zagłębienia występujące na płytce paznokciowej.
Rodzaje łuszczycy
Wyróżnia się dwa główne typy łuszczycy ze względu na podłoże genetyczne:
- Typ I – charakteryzuje się dość wczesnym wystąpieniem zmian skórnych, najczęściej przed 40 rokiem życia. Typ ten ściśle związany jest z predyspozycjami genetycznymi.
- Typ II – charakteryzuje się wystąpieniem zmian w wieku dojrzałym, po 40 roku życia.
Łącznie łuszczyca dotyczy około 2 % populacji. Występują dwa szczyty zachorowalności – po 50 roku życia oraz okres tzw. okołopokwitaniowy. Zakres obszarów skóry objętych łuszczycą może zmieniać się od niewielkich plastrów do pełnego pokrycia części ciała. Choroba skóry może się gwałtownie rozwijać i przechodzić przez różne stadia oraz ma wyraźny charakter nawrotowy.
Historia łuszczycy
Najwcześniejszy opis choroby, która obecnie znana jest jako Łuszczyca, może pochodzić z Biblii hebrajskiej, gdzie została wymieniona wśród innych chorób skóry jak tzaraath i uznana za formę kary za zniesławienie. Osoby dotknięte objawami choroby uznawano za nieczyste. Ponieważ termin biblijny tzaraath w rzeczywistości, odnosił się do wielu różnych chorób skóry ( Tzara po hebrajsku znaczy „mieć chorobę skóry”), zostało to przetłumaczone na język grecki jako Lepra. Doprowadziło to do mylenia łuszczycy z trądem. Mimo, że Grecy używali terminu Lepra dla „zaburzenia łuszczenia skóry”, a Psora określało „swędzenie”.
Przez wieki, różne zabiegi wątpliwej skuteczności stosowane były bez większego powodzenia. Przykładem jest terapia stosowana przez starożytnych Egipcjan. Wierzyli oni, że zastosowanie miejscowo kocich odchodów na czerwone zmiany na skórze, pomaga w jej uleczeniu. Kilka innych metod leczenia tej choroby, można odnaleźć w różnych zapisach z zakresu historii medycyny. Jak wynika z zapisków na papirusach, Egipcjanie nacierali zmiany osobliwymi specyfikami: łajnem połączonym z cebulą, moczem z solą morską czy też nasieniem gęsi z olejem. Do końca XVIII i początku XIX wieku, medycy opierali się na tzw. rozwiązaniu Fowlera w leczeniu łuszczycy. Substancja używana jako lek zawierała bardzo trujący, rakotwórczy związek arsenu. Nie było to jedyne szkodliwe lekarstwo na łuszczycę w tym czasie. Równie popularnym rozwiązaniem było stosowanie związków rtęci. Do początku XX wieku, łuszczycę uważano za chorobę zakaźną, dlatego do jej zwalczania bardzo powszechne stosowano fenol jodu lub siarki. Przed wprowadzeniem nowoczesnych środków przeciw łuszczycy, do co najmniej 1920 roku powszechnie stosowano smołę węglową i napromieniowanie światłem UV.
Klasyfikacja łuszczycy
Istnieje co najmniej kilka różnych sposobów podziału przewlekłej choroby skóry. Najbardziej szczegółowy i wydaje się najwłaściwszy jest następujący podział:
- Łuszczyca pospolita
- Łuszczyca kropelkowa
- Łuszczyca plackowata
- Łuszczyca stawowa
- Łuszczyca odwrócona
- Łuszczyca brodawkująca
- Łuszczyca brudźcowa
- Łuszczyca krostkowa
- łuszczyca krostkowa uogólniona
- łuszczyca krostkowa dłoni i stóp
- acrodermatitis continua Hallopeau
- Erytrodermia łuszczycowa.
Biorąc jednak pod uwagę nieco uproszczoną klasyfikację podzielmy łuszczycę na:
- Łuszczycę pospolitą – Psoriasis Vulgaris
- Łuszczycę uogólnioną – Erythrodermia Psoriatica
- Łuszczycę krostkową – Psoriasis Postulosa
- Łuszczycę stawową – Psoriasis Arthropathica.
Psoriasis Vulgaris – łuszczyca pospolita – najczęstsza postać łuszczycy. Charakterystyczne są zmiany o charakterze grudek pokrytych łuską. Lokalizacja zmian jest typowa (owłosiona skóra głowy, łokcie, kolana).
Erythodermia Psoriatica – łuszczyca uogólniona. Jej główny objaw to zapalenie całej skóry. Dodatkowo może wystąpić obrzęk, silne swędzenie lub nawet ból. Postać ta charakteryzuje się ciężkim przebiegiem, niejednokrotnie z występowaniem gorączki i dreszczy.
Psoriasis Postulosa – łuszczyca krostkowa – występuje rzadziej. Może ona współwystępować z łuszczycą pospolitą lub ulegać stopniowemu przekształceniu w ten rodzaj łuszczycy. Cechą charakterystyczną są drobne wykwity krostkowe wypełnione treścią ropną. Może obejmować skórę całego ciała lub tylko powierzchnię dłoni i stóp.
Psoriasis arthropathica – łuszczyca stawowa. Jest to wyjątkowo ciężka odmiana łuszczycy, która może mieć swój początek jako łuszczyca pospolita lub krostkowa. Oprócz charakterystycznych dla łuszczycy zmian skórnych, występują uporczywe bóle stawów. Występujące asymetryczne zapalenie stawów i ich destrukcja co w konsekwencji może doprowadzić do trwałego inwalidztwa.
Zobacz także: Gurmar – czym jest?
